"Tổ Tiên con Người mình" gốc từ cha mẹ, trên cha mẹ là Ông Bà, trên ông bà là Tổ Tiên Gia Tộc, Tổ Tiên Tông Tộc, Tổ Tiên Họ Tộc, và tột dỉnh là "Đấng Uyên Nguyên Cửu Huyền" . Theo truyền thống, cùng khắp dân gian người Việt tại mỗi nhà gia trưởng đều có thiết lập bàn thờ Tổ Tiên, tôn vinh là bàn thờ "Cửu Huyền Thất Tổ" . Linh tượng "Cửu Huyền Thất Tổ" dược lược giải qua 2 lý nghĩa sau đây :

• Lý nghĩa thứ nhất : Cửu Huyền là theo điển tích bà Cửu Thiên Huyền Nữ được truyền khẩu từ xưa. Thất là số 7 và còn mang nghĩa là cái nhà lớn, Tổ là quí vị tổ, Thất Tổ là cái nhà lớn mà nơi đó có thờ 7 đời Tổ (kể cả Tổ Mẫu). Bên trên Thất Tổ là Cửu Huyền, nghĩa là Bà Cửu Huyền của kiến Họ đó. Điển tích về "Bà Cửu Thiên Huyền Nữ" theo Văn Học Toàn Thư của Hoàng Trọng Miên như sau : "Ngày xưa Trời thấy loài người sồng chui rút trong hang, mới sai thần xuống hạ giới để dạy cho con người cách làm nhà ở. Thần hóa thân thành một bà lão xuống ở trà trộn với người, về sau người ta gọi tên bà là "Cửu Thiên Huyền Nữ" ...   Một hôm mọi người ra bờ suối tắm, Thần chỉ vào một cây dứa dại và bứt một lá đầy gai cứ va chân rách da. Hai anh em Lộ Ban và Lộ Bốc tinh ý bắc chước theo, làm ra một cái cưa, và từ đó người ta biết dùng cưa để xẻ cây    ...   Lại một hôm Thần đứng thẳngchống hai tay vào hai bên hông, có ý ngầm ra kiểu làm nhà. Hai anh em Lộ Ban và Lộ Bốc  nhờ đó mà biết cách xây nhà đầu tiên, một cột chính giữa và hai đầu kèo hai bên . Đó là cách làm nhà theo kiểu cổ của Việt Nam theo hình chữ Đinh, dần về sau thợ mộc theo đó mà chế biến ra các kiểu khác   ...   Thần còn dạy cách làm thuyền, bằng cách ra dấu, nằm ngữa hơi cong người lên, hai tay và hai chân gấp vòng hình thuyền. Lộ Ban và Lộ Bốc học theo lấy gỗ đục làm thân ghe, thêm cái lái gỗ ngắn làm chèo để dùng đi lại trên nước.  ...   Bà "Cửu Thiên Huyền Nữ" được dân gian tôn vinh là "Cửu Huyền" .

• Lý nghĩa thứ hai : theo thuyết Âm Dương Dịch Lý thì Cửu là số 9, hàm chứa ba căn của con số 3, số 9 biểu trưng tột đỉnh và số 3 biểu trưng Tam Tài . Huyền là trong thăm thẳm không trắng cũng không đen . Thất là số 7 nghĩa là hoàn thiện 7 cấp độ người (7 bậc của hệ tộc). Tổ là Cha Ông . Niệm từ "Cửu Huyền Thất Tổ" mang lý nghĩa chung là :  "trên 7 đời Tổ còn có đến 9 tầng Huyền Tổ nữa" . Người Trung Quốc chỉ gọi có 4 đời tổ là, Cao, Tằng, Tổ, Khảo. Người Châu Âu (Anh, Pháp, ...) gọi từ đời Cha, Mẹ, trên cha mẹ là Ông Bà thì thêm chữ "Grand" có nghĩa là lớn hơn 1 bậc, nhiều hệ tổ nữa thì tiếp thêm chữ "Grand Grand" rồi "Great Grand"... Đặc trưng ngôn từ dân Việt thì có đủ đến cả 7 đời tổ: Cha, Nội, Cố, Sơ, Sờ, Cai, Cẩm. Có nơi gọi là, Cha, Nội, Cố, Sơ, Sờ, Sẩm, Cai   ...   Bề trên Thất Tổ là "Cửu Huyền" là 9 đời Huyền Tổ (danh từ mang tính chất huyền niệm), là ngôi Cữu Ngũ. Ngôi Cữu Ngũ là 9 ngôi của số 5 (9 x 5= 45) là kết số của Lạc Thư Kinh Dịch thuộc về Hậu Thiên. Ngôi số 5 là hành Thổ, thuộc trung cung (ở giữa) của thuyết Ngũ Hành (xem chi tiết nơi chương về Ngũ Hành), còn có tên là Hoàng Cực là vị thế trung ương của Hồng Phạm Cữu Trù (xem chi tiết nơi chương Cữu Trù). Cữu Huyền còn có lý nghĩa cữu trùng (9 tầng bên trên cao thẫm) là 9 bậc trên của Thất Tổ, đồng nghĩa với đấng siêu nhiên là huyền niệm tột cùng của vũ trụ nhân sinh .